فیلتر هود آزمایشگاهی ، انواع مختلف و مزایا و معایب آن چیست؟
همه آنچه بایستی درباره انواع فیلتر هودهای آزمایشگاهی بدانیم!
این مطلب به بررسی فیلترهای مورد استفاده در هودهای آزمایشگاهی برای کنترل و حذف گازها، بخارات و ذرات معلق در هوا می‌پردازد.
نکات مهمی که باید در استفاده از فیلترهای هود آزمایشگاهی رعایت شود، بیان شده‌اند.
استفاده از فیلترهای هود ازمایشگاهی بسیار مهم است و انتخاب نوع مناسب فیلتر و رعایت نکات مهم در استفاده از آنها، به بهبود کیفیت و پاکیزگی هوای محیط زیست و ایمنی کارکنان کمک می‌کند.
فیلتر هود آزمایشگاهی چیست؟
فیلتر هود های ازمایشگاهی به عنوان یکی از مهمترین اجزای تجهیزات آزمایشگاهی در بسیاری از رشته‌های علمی استفاده می‌شوند. این فیلترها به منظور حذف ذرات معلق در هوا از جمله گرد و غبار، باکتری‌ها و ویروس‌ها، قارچ‌ها و اسپورها، گازهایی که شامل ترکیبات شیمیایی مضر هستند و … استفاده می‌شوند.
در ادامه، به برخی اصول اساسی در مورد فیلترهای هود آزمایشگاهی پرداخته خواهد شد.
ساختار و انواع فیلترها
ساختار فیلترهای هود ازمایشگاهی ممکن است بسته به نوع آنها متفاوت باشد. اما به طور کلی، فیلترها معمولاً از یک یا چند لایه مترادف ساخته شده‌اند. در زیر به برخی از ساختارهای معمول فیلترها اشاره شده است.
فیلتر کربن فعال
فیلتر کربن فعال یا کربن اکتیو شامل یک لایه کربن فعال هستند که بر روی یک فریم پلاستیکی یا فلزی قرار داده شده است. لایه کربن فعال با قطر کوچکی از مواد شیمیایی پر شده است که با جذب گازها و بوهای نامطبوع، آنها را از هوا حذف می‌کند. از جمله موارد استفاده از فیلتر کربن اکتیو در هود شیمیایی در محیط آزمایشگاه می باشد.
فیلتر هپا (HEPA)
فیلتر هپا آزمایشگاهی شامل یک یا چند لایه فیبر شیشه‌ای یا پلی‌پروپیلنی هستند. لایه‌های فیبری با اندازه مناسب و سطح بالا، ذرات معلق در هوا را درون خود جذب می‌کنند. فیلتر های هپا ممکن است شامل یک لایه پشتیبانی باشند که از فلز یا پلاستیک ساخته شده است. از جمله موارد استفاده از فیلتر هپا در هود لامینار یا میکروبی در محیط آزمایشگاه می باشد.
فیلتر الپا (ULPA)
این فیلترها شامل یک یا چند لایه فیبر شیشه‌ای هستند که بافتی بسیار چسبنده دارند. برای این که بتوانند ذرات با اندازه بسیار کوچک را درون خود جذب کنند، لایه‌های فیبری با قطر کوچکتری نسبت به فیلترهای هپا دارند. این فیلتر در صنایع الکترونیک، داروسازی، پزشکی و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فیلتر الکترواستاتیک
این فیلترها شامل یک جفت الکترود هستند که بین آنها بار الکتریکی تولید می‌شود. وقتی هوا از بین الکترودها عبور می‌کند، ذرات معلق در هوا به وسیله بار الکتریکی به خود الحاق می‌شوند و در نهایت توسط یک پولیشر از فیلتر جدا می‌شوند. از جمله موارد کاربرد فیلتر الکترواستاتیک در دستگاه های تصفیه هوای صنعتی می باشد.
فیلتر پلی‌پروپیلن
این فیلترها شامل یک یا چند لایه فیبر پلی‌پروپیلنی هستند که بافتی با نازکی مناسب دارند. لایه‌های فیبری در این فیلترها به وسیله یک فریم پلاستیکی یا فلزی نگهداری می‌شوند.
در کل، ساختار فیلترهای هود آزمایشگاهی به شدت وابسته به نوع آلاینده‌های هوا و هدف حذف آنها است. در هر صورت، ساختار فیلترها باید به گونه‌ای باشد که بتواند آلاینده‌ها را با کارایی بالا و به درستی از هوا حذف کند و در عین حال، عمر طولانی داشته باشد. برای این منظور، مواد مختلفی مانند فیبرهای شیشه‌ای، پلی‌پروپیلنی، کربن فعال و غیره برای ساخت فیلترهای هود ازمایشگاهی استفاده می‌شوند.
عملکرد فیلتر هود آزمایشگاهی
فیلترهای هود آزمایشگاهی برای حذف آلاینده‌های هوا از دو روش اصلی استفاده می‌کنند: فیزیکی و شیمیایی.
عملکرد فیزیکی
فیلترهای هود ازمایشگاهی با استفاده از فرآیند جذب، حذف آلاینده‌های هوای معلق را انجام می‌دهند. به عنوان مثال فیلترهای (هپا و الپا) با استفاده از لایه‌هایی از فیبرهای ریز و بافت چسبنده، ذرات معلق با سایز بزرگتر از 0.3 میکرون را از هوا حذف می‌کنند. فیلترهای پلی‌پروپیلنی و فیبر شیشه‌ای نیز از همین روش استفاده می‌کنند.
عملکرد شیمیایی
فیلترهای کربن فعال با استفاده از فرآیند جذب شیمیایی، بوهای نامطبوع و گازهایی را که به‌طور معمول در هوا وجود دارند، حذف می‌کنند. در این فرآیند، حباب‌های کوچکی از مواد شیمیایی روی سطح فیلتر قرار گرفته و گازها و بوهای نامطبوع را جذب می‌کنند.
عملکرد فیلترهای هود آزمایشگاهی بستگی به نوع فیلتر و آلاینده‌های هوا دارد.
همچنین، برای حفظ بهره‌وری فیلتر و افزایش عمر مفید آن، لازم است فیلترها به صورت دوره‌ای تعویض شوند. عملکرد بهینه فیلترهای هود ازمایشگاهی باعث بهبود کیفیت هوای داخل آزمایشگاه، کاهش ابتلا به بیماری‌های تنفسی و بهبود عملکرد دستگاه‌ها و تجهیزات داخل آزمایشگاه می‌شود.
کاربرد و مزایای فیلترها
فیلترهای هود ازمایشگاهی به دلیل قابلیت حذف آلاینده‌های هوای معلق در هوا، در آزمایشگاه‌ها جهت حفظ کیفیت و پاکیزگی هوای داخل آزمایشگاه و جلوگیری از انتقال آلودگی به دستگاه‌ها و تجهیزات، مورد استفاده قرار می‌گیرند. به طور کلی، کاربرد و مزایای فیلترهای هود آزمایشگاهی بنا به انواع هود آزمایشگاهی مورد استفاده عبارتند از:
حفظ کیفیت هوای داخل آزمایشگاه
فیلترهای هود ازمایشگاهی با حذف آلاینده‌های هوای معلق از هوا، در حفظ کیفیت هوای داخل آزمایشگاه موثر هستند. این فیلترها با حذف ذرات معلق، بوهای نامطبوع و گازهای آلاینده از هوا، از ابتلا به بیماری‌های تنفسی و آلرژی جلوگیری می‌کنند.
حفظ عمر دستگاه‌ها و تجهیزات
آلاینده‌های هوای معلق می‌توانند باعث آسیب به دستگاه‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی شوند. با استفاده از فیلترهای هود آزمایشگاهی، می‌توان از ورود ذرات معلق به دستگاه‌ها و تجهیزات جلوگیری کرد و عمر آنها را افزایش داد.
کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری
با استفاده از فیلترها، لازم نیست دستگاه‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی به دلیل آسیب‌های ناشی از آلاینده‌های هوای معلق، به صورت مداوم تعمیر شوند. این موضوع در کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری تجهیزات آزمایشگاهی موثر است.
کاهش آلودگی محیطی
با حذف آلاینده‌های هوای معلق از هوا، فیلترها به کاهش آلودگی محیطی و بهبود کیفیت و پاکیزگی هوای خارج از آزمایشگاه نیز کمک می‌کنند.
به طور خلاصه، فیلترهای هود آزمایشگاهی به دلیل قابلیت حذف آلاینده‌های هوای معلق و بهبود کیفیت هوای داخل آزمایشگاه، در حفظ سلامت دستگاه‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی و به کاهش هزینه‌های تعمیرات و نگهداری آنها موثر هستند.
معایب فیلترها
معایب فیلترهای هود ازمایشگاهی عبارتند از:
نیاز به تعویض دوره‌ای
فیلترها به دلیل عملکرد آنها در حذف آلاینده‌های معلق در هوا، نیاز به تعویض دوره‌ای دارند و تعویض دوره‌ای فیلترها، هزینه‌ای را برای آزمایشگاه به همراه دارد.
مصرف انرژی
فیلترها به دلیل نیاز به جریان هوای بسیار بالا، مصرف انرژی بالایی دارند.
افزایش مقدار نویز
فیلتر هودهای آزمایشگاهی مصرف بالایی از انرژی دارند و ممکن است باعث افزایش مقدار نویز در آزمایشگاه شوند. این موضوع ممکن است برای کاربران آزمایشگاهی که برای مدت طولانی در آنجا کار می‌کنند، مشکل ساز باشد.
نیاز به نگهداری و تعمیرات دوره‌ای
فیلتر به دلیل نیاز به تعویض دوره‌ای و نگهداری منظم، نیاز به هزینه‌های تعمیر و نگهداری دارد. این هزینه‌ها می‌توانند برای آزمایشگاه هایی که با بودجه محدود عمل می‌کنند، مشکل ساز باشد.
محدودیت در جریان هوا
با استفاده از فیلتر هود، جریان هوا در آزمایشگاه محدود می‌شود. این موضوع ممکن است برای آزمایش‌هایی که نیاز به فراهم کردن جریان هوای بالایی دارند، مشکل ساز باشد.
به طور کلی، فیلتر هود با داشتن مزایا و معایب خود، به کاهش آلودگی هوای داخل آزمایشگاه و حفظ کیفیت هوای آزمایشگاهی کمک می‌کنند. اما برای استفاده بهینه از این فیلترها، نیاز است که مزایا و معایب آنها را در نظر گرفته و متناسب با نیازهای خود، از فیلترهای مناسب استفاده کرد.
روش نصب و تعمیر فیلترها
روش نصب و تعمیر فیلترهای هود ازمایشگاهی بستگی به نوع فیلتر و نوع هودی که برای آن استفاده می‌شود دارد. در ادامه روش نصب و تعمیر فیلترها را توضیح می‌دهیم:
نصب فیلترهای هود ازمایشگاهی
- برای نصب فیلتر هود، ابتدا باید محل نصب هود را آماده کنید.
- سپس فیلتر را در جای مناسب خود در خروجی هود قرار دهید.
- توجه به عایق بندی درست جهت جلوگیری از نشت هوا از خروجی نیز مهم است
تعمیر فیلترهای هود ازمایشگاهی
- برای تعمیر فیلترهای هود ازمایشگاهی، ابتدا باید فیلتر قدیمی را از هود خارج کنید.
- سپس فیلتر را مورد بررسی قرار دهید و در صورت صدمه دیدن، باید آن را تعمیر یا تعویض کنید.
- در صورت تعمیر، باید برای تعمیر فیلتر از قطعات معمولاً شامل پارچه و مواد شیمیایی استفاده کرد.
- در نهایت، فیلتر را در محفظه هود قرار داده و مطمئن شوید که قطعات آن به درستی قرار گرفته‌اند.
در هر صورت، برای نصب و تعمیر فیلترهای هود آزمایشگاهی، باید به دقت دستورالعمل تولید کننده را مطالعه کرده و از قطعات و لوازم مناسب استفاده کرد. همچنین، نگهداری و تعویض دوره‌ای فیلترهای هود آزمایشگاهی، برای حفظ کیفیت هوای داخل آزمایشگاه بسیار مهم است.
نتیجه گیری
با توجه به مطالبی که در مورد فیلترها گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که فیلترهای هود آزمایشگاهی برای حفظ کیفیت هوای داخل آزمایشگاه و کنترل ذرات معلق در هوا بسیار حائز اهمیت و مهم هستند. نصب و تعمیر فیلترها بستگی به نوع فیلتر و نوع هودی که برای آن استفاده می‌شود دارد.
در نصب فیلترهای آزمایشگاهی، باید به دقت دستورالعمل تولیدکننده را مطالعه کرده و از قطعات و لوازم مناسب استفاده کرد. همچنین، نگهداری و تعویض دوره‌ای فیلترهای آزمایشگاهی، برای حفظ کیفیت هوای داخل آزمایشگاه بسیار مهم است.
در صورت صدمه دیدن فیلتر، باید آن را تعمیر یا تعویض کرد و برای تعمیر فیلتر معمولاً از قطعات شامل پارچه و مواد شیمیایی استفاده می‌شود. به طور کلی، فیلتر هودهای ازمایشگاهی برای حفظ کیفیت هوای داخل آزمایشگاه بسیار حائز اهمیت و مهم هستند و نیازمندی به نگهداری و تعمیر صحیح آنها در صنایع شیمیایی، دارویی و پزشکی بسیار رایج است.