فور یا آون آزمایشگاهی چیست؟
فور یا آون آزمایشگاهی چیست؟
فور یا آون یکی از وسایل ضروری در آزمایشگاه‌ها است. این دستگاه با استفاده از حرارت بالا، وسایل مختلف را خشک و استریل می‌کند. از آون آزمایشگاهی در زمینه‌هایی همچون زیست‌شناسی، داروسازی و پزشکی قانونی استفاده می‌شود.
آون آزمایشگاهی قادر است دما را تا بالای 300 درجه سانتیگراد برساند و البته انواعی نیز وجود دارند که دما را تا 600 درجه سانتیگراد افزایش می‌دهند. کاربردهای خاص آون آزمایشگاهی شامل انجام آزمایشات مختلفی همچون تعیین مقاومت کششی، تغییر شکل و تاب‌آوری محصولات تولیدی و مقاومت لحیم‌کاری در تخته‌های مدار است.
انواع آون آزمایشگاهی
به طور کلی، انواع آون یا فور آزمایشگاهی به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- آون سنگین: برای پردازش فلزات استفاده می‌شود و دمای آن می‌تواند به بالای 1100 درجه سانتیگراد برسد.
- آون خلاء: برای خشک کردن و استریل کردن ظروف مختلف استفاده می‌شود.
- آون آزمایشگاهی همرفت با هوای اجباری: در آزمایش‌های مختلف، از فور برای تست استحکام اتصالات پیوندی استفاده می‌شود.
- آون آزمایشگاهی با جابجایی گرانشی: در زمینه‌های بیوتکنولوژی، داروسازی و تولید متریال مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این دستگاه آزمایشگاهی در آزمایشگاه‌ها به منظور خشک و استریل کردن ظروف مختلف شیشه‌ای و فلزی استفاده می‌شود. این دستگاه با استفاده از حرارت غیر مستقیم، تجهیزات را استریل و ضدعفونی می‌کند. دمای این دستگاه تا 300 درجه سانتیگراد می‌رسد.
موارد کاربرد
فور یا آون آزمایشگاهی به تجهیزاتی اطلاق می‌شود که به منظور اعمال حرارت یکنواخت در شرایط خلاء یا غیر ساخته شده اند. این دستگاه‌ها در آزمایشگاه‌ها و صنایع مختلف کاربرد دارند. برخی از کاربردهای فور آزمایشگاهی عبارتند از:
- خشک کردن: استفاده از فور برای خشک کردن مواد مختلف، از جمله لوازم آزمایشگاهی و تجهیزات فلزی.
- شکستن اتصالات پیوندی: در آزمایش‌های مختلف، از فور برای تست استحکام اتصالات پیوندی استفاده می‌شود.
- استریل کردن تجهیزات: آون آزمایشگاهی برای استریل کردن وسایل مختلف، از جمله لوازم پزشکی و آزمایشگاهی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- تست استحکام کششی، تغییر شکل و انعطاف پذیری محصولات تولیدی
- خشک کردن پلیمرها: نمونه‌برداری از پلیمرها و خشک کردن آنها با استفاده از فور.
رایج‌ترین کاربرد فور آزمایشگاهی برای ایجاد دمای بین 20 تا 300 درجه سانتیگراد می‌باشد و در زمینه‌های مختلف از جمله زیست‌شناسی، پزشکی قانونی، الکترونیک و صنایع بیوتکنولوژی نیز به کار می‌رود.
ساختار فور یا آون آزمایشگاهی
فور یا آون آزمایشگاهی یک دستگاه مهم در آزمایشگاه‌ها است. این دستگاه برای خشک کردن و استریل کردن انواع ظروف شیشه‌ای و فلزی استفاده می‌شود. ساختار این دستگاه به شرح زیر است:
- محفظه داخلی: در این محفظه، وسایل و تجهیزات جهت استریل شدن قرار می‌گیرند. معمولاً از جنس استیل ضد زنگ و مقاوم در برابر حرارت بالا ساخته می‌شود.
- المنت‌های گرم کننده: این بخش در گرم کردن دستگاه نقش دارد و در مجاورت جداره خارجی قرار می‌گیرد.
- عایق‌های حرارتی: این عایق‌ها از هدر رفتن انرژی حرارتی جلوگیری می‌کنند.
- سیستم کنترل و نمایشگر دمای درون محفظه: این سیستم‌ها برای کنترل دما و نمایش دمای داخل محفظه استفاده می‌شوند.
فور آزمایشگاهی قادر است دما را تا 300 درجه سانتیگراد برساند و البته انواعی نیز وجود دارند که دما را تا 600 درجه سانتیگراد افزایش می‌دهند. این دستگاه به عنوان یک ابزار مهم در آزمایشگاه‌ها، اتاق عمل، مطب‌های دندانپزشکی و مراکز جراحی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
معایب
به منظور بررسی معایب و مشکلات آون آزمایشگاهی، به موارد زیر توجه کنید:
- زمان مصرفی بیشتر: استریل‌سازی با آون آزمایشگاهی نیاز به زمان بیشتری دارد نسبت به روش‌های دیگر.
- خطر دمای بالا: قرار دادن وسایل در معرض دمای بالاتر خطرناک است و ممکن است به برخی از تجهیزات آسیب برساند.
- استفاده از دمای بسیار بالا: برخی نمونه‌ها دما را تا ۶۰۰ درجه سانتیگراد افزایش می‌دهند که ممکن است به برخی از مواد آسیب برساند.
- در نهایت، استفاده از آون آزمایشگاهی باید با دقت و با رعایت موارد ایمنی انجام شود تا به بهینه‌ترین نتیجه برسیم.
روش نصب
برای نصب این دستگاه مراحل زیر را دنبال کنید:
- مکان مناسب: دستگاه را در یک مکان صاف و خشک قرار دهید. از قرار دادن دستگاه بر روی میز چوبی یا پلاستیکی خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث اشتعال شود.
- اتصال به برق: کابل برق دستگاه را به سوکت پشت دستگاه وصل کنید و آن را محکم فشار دهید تا در جای خود محکم گردد. سپس سمت دیگر کابل را به پریز ارت دار وصل نمایید.
- توجه به جزئیات: نصب دستگاه و اتصال به برق حتماً توسط تکنسین آموزش‌دیده انجام شود. از دو شاخه صنعتی و پریز صنعتی برای اتصال به برق استفاده کنید.
در نهایت، با رعایت دقیق مراحل نصب، دستگاه آماده به کار خواهد بود.
روش تعمیر
تعمیر آون آزمایشگاهی یک فرآیند مهم است که برای حفظ عملکرد صحیح دستگاه‌های آون در آزمایشگاه‌ها انجام می‌شود.
در ادامه به برخی از مشکلات احتمالی دستگاه‌های آون آزمایشگاهی می‌پردازیم:
- دستگاه روشن نمی‌شود: در این مورد، ابتدا منبع برق و سیم‌ها را بررسی کنید. سپس المنت‌های گرم‌کننده و سیستم کنترل دما را بررسی کنید.
- المنت خراب است: اگر دستگاه گرم نمی‌شود، المنت‌های گرم‌کننده را بررسی کنید و در صورت لزوم تعویض کنید.
- سنسورهای نمایش درست کار نمی‌کنند: اگر دما یا سایر پارامترها نمایش درست نمی‌دهند، سنسورها را بررسی کنید و اطمینان حاصل کنید که درست کالیبره شده‌اند.
- تنظیم کننده‌ها درست کار نمی‌کنند: اگر تنظیم کننده‌ها به درستی کار نمی‌کنند، سیستم کنترل دما و ترموستات را بررسی کنید.
- تهویه آون گرفته است: در صورت کاهش تهویه داخل آون، سیستم تهویه را بررسی کنید.
- واشرها خراب یا مستهلک شده‌اند: اگر واشرها در دستگاه آون آسیب دیده‌اند، آنها را تعویض کنید.
اگر دستگاه آون آزمایشگاهی شما با مشکلی مواجه شده است، می‌توانید پس از هماهنگی با دفتر مرکزی، دستگاه را ارسال کنید. در کمتر از 24 ساعت، عیب‌یابی انجام می‌شود و هزینه تعمیر اعلام می‌شود. در صورت عدم تمایل به تعمیر، دستگاه بدون پرداخت وجه عودت داده می‌شود.
تفاوت آون و کوره آزمایشگاهی
آون و کوره آزمایشگاهی دو دستگاه مختلف با کاربردهای متفاوت در آزمایشگاه ها هستند:
- آون آزمایشگاهی: این دستگاه برای خشک یا استریل کردن نمونه‌های آزمایشگاهی استفاده می‌شود. دمای آون بسیار بالا است و معمولاً تا 250 الی 300 درجه سانتیگراد می‌رسد. آون‌ها معمولاً دارای بدنه دوجداره هستند و از این رو مصرف انرژی در آنها بسیار مقرون به صرفه است. همچنین، در برخی از آون‌ها، در میان فضای دو دیواره عایق قرار گرفته است.
- کوره آزمایشگاهی: کوره‌های آزمایشگاهی برای انجام آزمایشاتی که نیاز به دماهای بسیار بالا دارند، استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها معمولاً برای آزمایشات حرارتی مانند سینتر کردن، کلسینه کردن، آنیل کردن و … استفاده می‌شوند. دمای کوره‌های آزمایشگاهی می‌تواند تا 1700 درجه سانتیگراد برسد.
به طور کلی، آون برای خشک و استریل کردن نمونه‌های آزمایشگاهی و کوره برای انجام آزمایشات حرارتی با دماهای بسیار بالا استفاده می‌شود.
تفاوت آون و انکوباتور آزمایشگاهی
آون آزمایشگاهی و انکوباتور دو دستگاه متفاوت با کاربردهای مختلف در آزمایشگاه‌ها هستند:
- انکوباتور آزمایشگاهی: این دستگاه آزمایشگاهی برای کشت سلولی یا رشد نمونه‌های زنده مانند میکروب‌ها استفاده می‌شود. انکوباتور شرایط محیطی نظیر دما و رطوبت را برای کشت سلولی فراهم می‌کند. دمای عمومی انکوباتور معمولاً 37 درجه سانتیگراد است و حداکثر دمایی که می‌تواند برسد 70 تا 100 درجه سانتیگراد است.
- آون آزمایشگاهی: این دستگاه برای خشک یا استریل کردن نمونه‌های آزمایشگاهی استفاده می‌شود. دمای آون بسیار بالاتر از انکوباتور است و معمولاً تا 250 الی 300 درجه سانتیگراد می‌رسد.
به طور کلی، انکوباتور برای رشد حیات میکروبیولوژیکی و آون آزمایشگاهی برای خشک و استریل کردن نمونه‌های آزمایشگاهی استفاده می‌شود.
نتیجه گیری
دستگاه آون یا فور آزمایشگاهی در محیط‌های آزمایشگاهی برای استریل‌سازی و خشک کردن تجهیزات آزمایشگاهی از حرارت بالا استفاده می‌شود. هدف اصلی این دستگاه بهینه‌سازی نمونه‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی است. این دستگاه با استفاده از حرارت بالا، وسایل مختلف را خشک و استریل می‌کنند.
آون آزمایشگاهی (یا فور آزمایشگاهی) محفظه‌ای کنترل شده جهت استریل یا خشک کردن گیاهان، میوه‌ها و مواد آزمایشگاهی می‌باشد. این دستگاه‌ها به منظور خشک کردن و استریل کردن ظروف شیشه‌ای و فلزی در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شوند. در تمام آزمایشگاه‌های کشور که نیاز به استریل کردن با هوای خشک دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برای نصب و تعمیر این دستگاه‌ها، دقت لازم است و باید توسط تکنسین‌های آموزش‌دیده انجام شود. همچنین، در هنگام کار با آون آزمایشگاهی، استفاده از محافظ چشم و دستکش ضروری است. اطمینان حاصل کنید که آون از اطراف محل نصب حدود ۵ سانتی‌متر فاصله دارد و از قرار دادن وسایل سنگین بر روی دستگاه خودداری کنید. همچنین، المنت‌های حرارتی در آون آزمایشگاهی دارای طول عمر خاصی هستند و باید به صورت دوره‌ای تعویض شوند.
در صنایع غذایی، آزمایشگاه‌ها، محیط‌های تحقیقاتی، و تولید سرامیک و لاستیک خودرو از آون آزمایشگاهی استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها دارای ترموستات، فن، تایمر و سیستم‌های حفاظتی مخصوص خود هستند.