طبقه بندی فضاهای آزمایشگاه
به طور کلی فضاهای آزمایشگاهی بر اساس نوع عملکرد و نحوه استفاده از فضاها، در قالب چند حوزه اصلی طبقه بندی می شوند که این طبقه بندی قراردادی بوده و الزامی را برای آزمایشگاه ها به وجود نمی آورد . بلکه بیشتر در راستای تسهیل در شناخت فضاهای آزمایشگاه و نحوه ارتباط آنها با یکدیگر مطرح می شود.
در ادامه سلسه مقالات استانداردهای آزمایشگاهی و با توجه به طبقه بندی های صورت گرفته در منابع و ویژگی های آزمایشگاه های کشور، فضاهای آزمایشگاهی در قالب سه حوزه طبقه بندی شده است که در ادامه در مورد این فضاها به تفصیل توضیحاتی ارائه شده است.
حوزه پذیرش و نمونه گیری آزمایشگاه
این حوزه از آزمایشگاه شامل تمام فضاهایی است که در راستای پذیرش و نمونه گیری از بیمار در نظر گرفته می شوند. برای دریافت انواع نمونه های آزمایشگاهی باید یک فضای مشخص در نظر گرفته شود؛ علاوه بر فرآیندهای نمونه گیری خون، ادرار و سایر موارد، فضای پذیرش، ثبت اطلاعات، انتظار بیماران و مراجعه کنندگان نیز در این فضا در نظر گرفته میشوند.
برخی از خدماتی که در حوزه پذیرش و نمونه گیری انجام می شوند، به شرح زیر می باشند:
- خونگیری از مراجعه کنندگان
- جمع آوری نمونه های ادرار و مدفوع
- خراشیدن پوست و ناخن
- نمونه گیری از مجرای ادرار، واژن، دهانه رحم، زخم و عرق
- جمع آوری نمونه از سایر مایعات بدن
همچنین حوزه پذیرش و نمونه گیری باید دارای امکانات و تسهیلات زیر باشد:
- دریافت نمونه ها همراه با فرمهای مربوطه (نمونه ها ممکن است از طریق پیک، کارکنان مجموعه یا سیستم نئوماتیک به بخش فنی آزمایشگاه فرستاده شوند.)
- شناسایی نمونه ها و ثبت اطلاعات آنها
- آماده سازی فوری نمونه های روزمره
- توزیع نمونه ها به بخشهای آزمایشگاهی مربوطه
- نگهداری نمونه های در حال انتظار برای فرستادن به آزمایشگاه تخصصی
- دسترسی سریع به امکانات و تجهیزات شست و شوی دست
مطالعه مقالات زیر نیز به شما توصیه میگردد:
حوزه فنی آزمایشگاه (آسیب شناسی بالینی و تشریحی)
این حوزه از آزمایشگاه از نظر عملکردی، هسته مرکزی آزمایشگاه محسوب می شود و تمام فرآیندهای آزمایشگاهی در این حوزه صورت می گیرد. هر آزمایشگاه مستقل نسبت به نوع تخصص و یا صلاحیت علمی مسئول یا مسئولین فنی و بر اساس مجوزهای صادره از وزارت بهداشت دارای دو بخش کلی است که هر کدام شامل چند آزمایشگاه میباشند؛ در ادامه توضیحات مربوط به هرکدام آورده شده است.
آسیب شناسی بالینی
خدمات آسیبشناسی بالینی شامل بخشهای آزمایشگاهی زیر میباشد:
- آزمایشگاه بیوشیمی
- آزمایشگاه خون شناسی (خون شناسی، انعقاد)
- آزمایشگاه ایمنی شناسی (ایمنی شناسی، سرم شناسی، هورمون شناسی)
- آزمایشگاه آنالیز ادرار و مایعات
- آزمایشگاه میکروب شناسی (باکتری شناسی، انگل شناسی، ویروس شناسی، قارچ شناسی)
- آزمایشگاه تشخیص مولکولی
همانطور که در قسمت های پیشین نیز اشاره شده است ، تنها بخش های بیوشیمی، خون شناسی، میکروب شناسی، ایمنی شناسی و سرم شناسی از این حوزه الزاماً باید در تمام آزمایشگاههای تشخیص پزشکی در نظر گرفته شوند و سایر بخشهای آزمایشگاهی را بر اساس ضوابط مربوطه و دامنه کار آزمایشگاه می توان پیش بینی نمود. لازم به توضیح است که دامنه خدمات هرکدام از این آزمایشگاه ها نیز بر اساس سیاست ها و تنوع تست های درخواستی قابل تغییر است. به عنوان مثال پیش بینی آزمایشگاه بیوشیمی، لزوماً به معنای ارائه تمام خدمات حوزه بیوشیمی نمی باشد.
آسیب شناسی تشریحی
خدمات آسیب شناسی تشریحی شامل بخش های آزمایشگاهی زیر میباشد:
- آسیب شناسی بافت
- آسیب شناسی سلول
حوزه پشتیبانی آزمایشگاه
این حوزه شامل تمام فضاهای جانبی می باشد که در فرآیندهای مربوط به قبل و بعد از آزمایش در آزمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرند. به عبارت دیگر تمام فضاهایی که در راستای پشتیبانی از عملکرد اصلی آزمایشگاه مورد نیاز می باشند، در این حوزه قرار میگیرند. این فضاها شامل فضاهای اداری ، پشتیبانی کارکنان، انبار و غیره می باشد که در رابطه با آنها در مقالات توضیح داده شده است. فضاهای حوزه پشتیبانی باید تا حد امکان از حوزه فنی آزمایشگاه تفکیک شده باشند.