اتوکلاو ، انواع مختلف ، کاربرد و نحوه استفاده از آن چیست؟

• تجهیزات آزمایشگاهی, دستگاه آزمایشگاهی, مقالات آزمایشگاهی

تعریف اتوکلاو

در سال 1879 میلادی برای اولین بار دستگاه اتوکلاو توسط چارلز چامبرلند اختراع شد . اتوکلاو ها دستگاه هایی هستند که برای استریل کردن مواد و ظروف استفاده می شوند . استریل کردن یعنی کشتن تمام شکل های رویش میکروارگانیسم ها از قبیل انواع باکتری ها ، ویروس ها ، انگل ها ، قارچ ها و اسپورها ، اما پریون ها و عامل جنون گاوی توسط اتوکلاو از بین نمی روند . همچنین تعدادی از میکروارگانیسم ها که به تازگی کشف شده اند قادر هستند در دمای بالاتر از 121درجه نیز رشد کنند.

همه مواد را نمی توان توسط اتوکلاو استریل نمود. برای مثال بعضی مواد پلاستیکی در این شرایط ذوب می شوند و یا بعضی مواد کاغذی نمی توانند میزان بالای فشار بخار را تحمل کنند، در این موارد باید از فور ( گرمای خشک ) و یا سایر روش های استریل کردن مانند اشعه گاما ، گاز و محلول فرمالدئید ، گاز اتیلن اکساید، پلاسما (پراکسید هیدروژن) پرتوی الکترونی و مواد شیمیایی ضد عفونی استفاده نمود.

هریک از این روش ها دارای معایب و مزایای خاص خود هستند. روش استفاده از بخار از قدیمی ترین و متداول ترین روش های استریلیزاسیون پزشکی می باشد، زیرا نسبت به سایر روش ها ایمن تر و سریع تر می باشد.

در ادامه مطالب این روش را مورد بررسی دقیق تر قرارداده و روش های کنترل کیفی آن را بیان می نمائیم.

موارد کاربرد اتوکلاو و میزان اثر بخشی آن

اتوکلاو در بسیاری از مراکز و بخش ها مانند میکروب شناسی ، پزشکی ، دام پزشکی ، قارچ شناسی ، دندان پزشکی و … برای استریل کردن ظروف شیشه ای ، زباله های پزشکی ، ظروف آزمایشگاهی ، محیط های کشت و … مورد استفاده قرار می گیرد.

قبل از دفع هرگونه زباله بیمارستانی و یا پزشکی باید این مواد توسط اتوکلاو استریل و عاری از پاتوژن (عامل بیماری زا) شوند و سپس مانند سایر زباله ها و طبق روشهای استاندارد دفع شوند. توسط اتوکلاو تقریبا ۹۹٪ پاتوژنها از بین رفته و مواد استریل می شوند.

اکثردستگاههایی که برای استریل کردن مواد و زباله های عفونی استفاده میشوند از روش بخار و حرارت استفاده می کنند. با این روش می توان توده ای وسیع از زباله های بیمارستانی را عاری از عوامل بیماریزا نمود.

اگر چه اتوکلاو جزء بهترین روشهای استریلیزاسیون می باشد، ولی در مواردی مانند محیط سازی در آزمایشگاه، طولانی شدن مرحله گرمایش، سبب کاهش کیفیت مواد مغذی در محیطهای کشت و کمپلکس محتوی قند، مواد معدنی و فلزی می شود و در نتیجه به محیطهای کشت زیان وارد می کند. بنابر این در چرخه استریلیزاسیون باید از زمان کوتاه تر و دمای بالاتر استفاده کنیم تا علاوه بر آن که آسیب کمتری به محیط کشت وارد شود، برای ارگانیسم های بیماری زا نیز کشنده تر باشد.

چه مواردی می توانند اتوکلاو شوند؟

به طور کلی تمام مواد غیر عفونی و عفونی آلوده شده با عوامل بیولوژیک شامل بقایای نمونه های محیط کشت تلقیح شده , پاتوژن های رشد کرده و سلول های انسانی , حیوانی و گیاهی و مواد آلوده شده به مدفوع انسان یا حیوان، محصولات خونی انسان و حیوان و … می توانند اتوکلاو شوند.

مواد عفونی باید در ظروف غیر قابل نشت با برچسب مخصوص خطر بیولوژیکی جمع آوری شوند. سپس اتوکلاو شده و دور ریخته شوند. مایعاتی که احتمالا عفونی هستند را می توان اتوکلاو نموده و سپس در سیستم فاضلاب ریخت یا به نسبت یک به ده با وایتکس یا ترکیبات ضد عفونی کننده مناسب دیگر مخلوط کرد و سپس در سیستم فاضلاب دفع نمود.

اتوکلاو چه موادی ممنوع می باشد؟

موادی مانند داروهای سرطان زا، رادیوایزوتوپ ها, مواد شیمیایی سمی, مواد شیمیایی قابل تبخیر یا هر ماده خطرناکی که ممکن است در اثر حرارت تبخیر شود و انتشار یابد را نمی توان اتوکلاو کرد. به طور کلی مواد قابل اشتعال واکنش پذیر، خورنده، سمی و مواد رادیو اکتیو نباید اتوکلاو شوند.

انواع اتوکلاو

اتوکلاوها برحسب نوع منبع حرارتی به دو گروه اتوکلاوهای رومیزی گازی و اتوکلاوهای برقی و با توجه به نوع ابزارآلات قابل استریل، به سه کلاس S .N و B طبقه بندی می شوند. در مورد اتوکلاوهای بزرگ بیمارستانی بر اساس وجود یا عدم وجود پمپ خلاء در دستگاه به دو نوع پری وکیوم و گراویتی طبقه بندی می شوند. در ادامه راجع به هریک از انواع ذکر شده توضیح مختصری ارائه میشود.

اتوکلاو رو میزی گازی

این اتوکلاوها شبیه زودپز میباشند و نیاز به منبع حرارتی خارجی دارند و به دلیل این که هیچ کنترل هوشمندی برای تنظیم دما، زمان و فشار مجاز ندارند، در صورت عدم رعایت موارد ایمنی بسیار خطرناک می باشند. درب اتوکلاو توسط پیچ هایی بسته می شود و یک فشار سنج و دماسنج بر روی درب دستگاه برای کنترل فشار قرار دارد.

اتوکلاو برقی

اتوکلاو های برقی در اشکال مکعبی و استوانه ای تولید می شوند . منبع حرارت المنت برقی می باشد. این اتوکلاوها دارای حجم های متنوعی از  20 لیتر تا بیش از 150 لیتر بوده و اکثرا مجهز به سیستم های هوشمند کنترل دما، فشار و زمان می باشند. کنترل اتوکلاو به اپراتور این امکان را میدهد تا دمای مورد نظر و مدت زمان لازم برای استریل را تنظیم نماید. اتوکلاوهایی که برای مصارف بیمارستانی تولید میشوند نسبت به اتوکلاوهای آزمایشگاهی دارای حجم های بسیار بزرگتر هستند. منبع تولید حرارت سیستم بخارمرکزی میباشد و معمولا دارای دو درب، یکی برای قرار دادن لوازم آلوده و دیگری برای خروج لوازم استریل شده می باشند این اتوکلاوها برای استریل نمودن وسایل با حجم زیاد مورد استفاده قرار می گیرند .

اتوکلاوهای کلاس N

بر اساس استاندارد این اتوکلاو ها می توانند ابزار آلات جامد بدون پوشش را استریل نماید. لذا برای استریل وسایل پوشش دار (اعم از پارچه یا کاغذ های مدیکال) و نیز وسایل حفره دار از این نوع دستگاه نمی توان استفاده نمود. این سیستم فاقد پمپ مکش خلاء میباشد. به این اتوکلاوها اصطلاحا اتوکلاو گرانشی نیز می گویند. اخیرا برخی از کارخانه های سازنده در این نوع اتوکلاوها امکاناتی از قبیل سیستم خشک کن و امکان استریل وسایل بسته بندی شده در کاغذهای مدیکال را تامین نموده اند، بنابراین در هنگام خرید این نوع اتوکلاو دقت بسیار باید نمود.

اتوکلاوهای کلاس S

وسایلی که توسط این نوع اتوکلاوها می توان استریل نمود شامل ابزار آلات بدون پوشش جامد یا پوشش دار جامد، مواد نساجی مثل پارچه، گاز تک لایه و وسایل سوراخ دار مدل B می باشد. اتوکلاوهای کلاس S دارای سیکل خشک کن بوده و می توانند دارای پمپ وکیوم نیز باشند.

اتوکلاوهای کلاس B

این نوع اتوکلاوها میتوانند انواع اینسترومنت ها از قبیل پوشش دار جامد و بدون پوشش، مواد نساجی و اینسترومنت های سوراخ دار مدل B و مدل A را استریل نمایند و دارای پمپ وکیوم قدرتمندی هستند که می تواند تا حدود 0.9 بار خلا ایجاد کند. دما و فشار تنظیم شده در این نوع اتوکلاو مطابق استانداردهای بین المللی بوده و بر اساس استاندارد ابزار آلات در دمای 121 درجه سانتیگراد بافشار 1.2 بار حداقل به مدت ۱۵دقیقه و در دمای 134 درجه سانتیگراد با فشار 1.2 بار حداقل به مدت ۳ دقیقه تحت فرآیند استریلیزاسیون قرارمی گیرند.

چرخه استریلیزاسیون

منظور از چرخه استریلیزاسیون مدت زمانی است که از زمان قراردادن مواد و لوازم داخل دستگاه اتوکلاو شروع شده و تا زمانی که استریل و آماده تحویل میشوند را در بر میگیرد. چرخه استریلیزاسیون برای مواد مختلف می تواند متفاوت باشد، بنابراین می بایست مدت زمان چرخه متناسب با زمان نفوذ گرما به داخل ظروف در نظر گرفته شود. نکته مهمی که در اینجا وجود دارد این است که دمای استریلیزاسیون به دمای محفظه اتوکلاو بر می گردد، نه به دمای لوازم قرار داده شده (مانند محیط کشت) و زمان لازم برای رسیدن به این دما باید تا حد ممکن کوتاه باشد تا آسیبی به آنها وارد نشود.

مراحل چرخه استریلیزاسیون در اتوکلاو های فاقد سیستم ایجاد خلاء

1. در این مرحله دمای محفظه اتوکلاو از 20 تا 121 درجه افزایش یافته و دستگاه شروع به گرم شدن می نماید.
2. در این مرحله گرمای دستگاه به دمای 121- 100 درجه و گرما شروع به نفوذ در لابلای لوازم می نماید. پس از ثبیت دما و فشار فرآیند استریل شروع می شود.
3. این مرحله استریل لوازم در دمای 121 درجه یا 134 درجه صورت می گیرد. زمان نگهداری مواد و لوازم با توجه به نوع مواد متفاوت می باشد.
4. زمان پایین آمدن دمای محفظه تا 80 درجه، بعد از این مرحله و رسیدن فشار بخار دستگاه به صفر لوازم استریل شده را می توان از دستگاه خارج نموده و برای استفاده و یا ذخیره سازی به کار برد.

مراحل چرخه استریلیزاسیون در اتوکلاو های دارای سیستم ایجاد خلاء

1. مرحله پیش خلاء: در این مرحله هوای داخل محفظه (چمبر) سه بار تخلیه شده تا هوای آلوده کاملا خارج شود. (فشار داخل محفظه بین منفی 0.8 و مثبت 0.8 تغیر می نماید)
2. مرحله تزریق بخار: در این مرحله بخار تزریق شده موجب افزایش دما و فشار تا درجه مورد نظر می شود. (C°121 ویا C° ۱۳۴).
3. مرحله استریل: در این مرحله با تثبیت دما و فشار فرآیند استریل وسایل آغاز میشود.
4. مرحله خشک کن: در این مرحله پس از اتمام استریل لوازم توسط پمپ خلاء بخار اضافی خارج می شود.
5. مرحله یکسان سازی: در این مرحله با ورود هوا به داخل محفظه، فشار داخل و خارج آن یکسان شده و سپس فشار داخل محفظه به صفر می رسد.
6. در این مرحله لوازم استریل شده آماده خروج از دستگاه می باشند.

انواع استریلیزاسیون

با توجه به آنچه که تا کنون بیان شده است روشن می شود که فرایند استریلیزاسیون برای مواد متفاوتی تعریف شده و انجام آن برای هر گروه از مواد تابع شرایط خاص خود می باشد که در ادامه هر یک از موارد ذکر شده ذیل را بسط و توضیح بیشتری خواهیم داد، این موارد عبارتند از:

1. استریلیزاسیون محیطهای کشت و محلولها.
2. استریلیزاسیون مواد مصرفی آلوده.
3. استریلیزاسیون مواد خشک.

استریلیزاسیون محیط های کشت و محلولها

در مورد استریلیزسیون محیطهای کشت و محلول ها رعایت نکات زیر کمک شایانی به انجام صحیحتر فرآیند و اثر بخشی بهتر آن عمل می نماید، نکات مهمی که می بایست رعایت شود عبارتند از:

• در مورد لوله های حاوی محیط کشت و ارلن در پیچ دار بهتر است بیشتر از۲/۳ حجم آنها را پر نکنید و در ضمن در پیچ آنها را محکم نبندید تا هوای موجود در داخل آنها هنگام استریل خارج شود. عدم رعایت این نکته موجب سر ریز شدن محیط کشت و یا محلول می شود.
• حداقل فاصله اشیاء از یکدیگر و از دیواره های اتوکلاو باید cm ۵ باشد تا بخار بتواند بین اشیاء به راحتی جریان یابد و عمل استریل به درستی صورت گیرد.
• بعضی از محیط های کشت که به دلیل داشتن مقدار قند بالا یا عوامل مهار کننده مانند دزوکسی کولات سدیم یا نمک های صفراوی به دمای بالا حساس هستند، ممکن است تحت تأثیر دمای بالا، PH محصول نهایی آنها کاهش یابند. لذا پس از بستن درب اتوکلاو، زمان و دما را طبق دستور شرکت سازنده (معمولا ۱۵ دقیقه در دمای  121 درجه سانتیگراد) تنظیم نمایید تا از بروز این اتفاق پیشگیری شود.

استریلیزاسیون مواد مصرفی آلوده

نکاتی که در رابطه با استریلیزاسیون مواد مصرفی آلوده باید رعایت شود عبارتند از:

• مواد مصرفی آلوده را پس از جدا سازی در کیسه های قابل اتوکلاو شدن قرار دهید و بر روی آنها برچسب Biohazard نصب نمایید.
• برای نفوذ بهتر بخار به همه قسمت های کیسه اولا بیش از۳/۴ حجم کیسه را از مواد مصرفی آلوده پر ننمائید. ثانیا گره درب کیسه را شل بگذارید یا یک پیمانه آب در حدود ml ۳۰۰ به آن اضافه کنید.
• با قرار دادن کیسه ها داخل سطل مخصوص از مسدود شدن محل آب گذر اتاقک اتوکلاو توسط آگار مذاب جلوگیری نمائید.
• زمان مورد نیاز برای استریلیزاسیون، 30 تا 60 دقیقه در 121 درجه سانتیگراد یا 15 تا 30 دقیقه در 134 درجه سانتیگراد می باشد.

استریلیزاسیون مواد خشک

دو نکته مهم که در مورد استریلیزاسیون مواد خشک باید مد نظر قرار گیرد عبارتند از:

• موضوع حداکثر چرخش بخار در بین بسته ها که با قرار دادن صحیح وسایل و حفظ فاصله بین آنها تأمین می شود.
• دما 121 درجه سانتیگراد و مدت زمان مناسب برای استریلیزاسیون مواد خشک 20 دقیقه با خروج سریع بخار و یا 30 دقیقه بدون خروج سریع بخار می باشد.

مانع بزرگ در عملکرد دستگاه های اتوکلاو

بعد از بستن درب اتوکلاو ، مقداری هوا در محفظه دستگاه و در ابزار آلات حفره دار باقی می ماند و این بسته های هوایی به علت اختلاف الاستیسیته فیزیکی با بخار ترکیب نمی شود و سرد باقی می مانند و در نتیجه از استریلیزاسیون جلوگیری می کنند همچنین، هوای گرم در مقایسه با بخار به مدت زمان بسیار بیشتری برای استریل کردن نیاز دارد. برای مثال، در دمای C° ۱۳۴ بخار به ۳ دقیقه زمان برای استریل کردن مواد نیاز دارد در حالی که هوای گرم با دمای ۱۶۰°C در همان شرایط به دو ساعت زمان نیاز دارد. با توجه به مطالب فوق بسیار واضح است که حذف هوا از سیستم قبل از فرآیند استریل بسیار ضروری می باشد، روشهایی که معمولا در اتوکلاوها برای تخلیه هوا و حذف آن استفاده میشود به شرح ذیل می باشد.

حذف ھوا از قسمت زیریین دستگاه

زمانی که بخار وارد محفظه میشود به علت پایین بودن چگالی آن نسبت به هوای گرم در بالای محفظه قرار می گیرد و با افزایش میزان بخار رفته رفته هوای گرم در زیر اتوکلاو فشرده میشود و از قسمت پایینی تخلیه می شود . معمولا در قسمت خروجی هوا دماسنجی برای کنترل دمای هوای خروجی می گذارند. جریان خروج هوا معمولا توسط تله های بخاری و یا سوپاپ های مارپیچی کنترل می شود. زمانی که هوا از محفظه خارج شد باید تخلیه کردن را متوقف کنیم.

پمپ وکیوم

این پمپ ها هوا و یا هوا و بخار را از محفظه مکش می کنند. اکثر اتوکلاوها به سیستم وکیوم ترمودینامیک مجهز هستند ، اما این سیستم صرفا موجب از بین رفتن بسته های هوایی داخل محفظه (چمبر) خواهد شد، به این ترتیب بسته های هوایی داخل ابزار آلات حفره دار هم چنان سرد و غیر استریل باقی خواهند ماند. به منظور استریل نمودن ابزار آلات حفره دارد مانند توربین دندانپزشکی نیاز به پمپ وکیوم مجزا میباشد. وجود پمپ دو مزیت دارد :

1. قبل از شروع سیکل استریل، بسته های هوایی را خارج می کنند.
2. در پایان عملیات دستگاه به منظور خشک کردن ابزار آلات وارد عمل خواهد شد.

مواد زائد اتوکلاو شده چگونه دفع می شوند؟

مایعات عفونی که اتوکلاو شده اند (به جز آگار ذوب شده) را میتوان از طریق سیستم فاضلاب دفع نمود. آگار ذوب شده در اثر اتوکلاو را نمی توان وارد فاضلاب نمود بلکه باید پس از سرد شدن مانند زباله جامد دفع شوند. محیط های کشت حاوی سلنیت F بعد از استریل شدن نیز می بایست مانند زباله مخصوص امحاء شود. کیسه های حاوی مواد زائد اتوکلاو شده را پس از سرد شدن و تخلیه مایع داخل کیسه در سیستم فاضلاب، در کیسه مخصوص زباله های معمولی ریخته و درب آن را محکم بسته و مانند زباله های شهری دفع شوند.

نگهداری دستگاه اتوکلاو

مانند هر تجهیز دیگری دستگاههای اتوکلاو نیز برای عملکرد مطلوب و کاهش خرابی نیازمند داشتن برنامه نگهداری منظم می باشند این برنامه شامل زمان بندی هایی به شرح ذیل می باشد:

الف) روزانه:

برنامه نگهداری روزانه شامل موارد زیر میباشد:

1. چک نشت بخار و آب.
2. قبل از شروع به کار دستگاه تمام شیرآلات مربوط به بخار و باد باز می شوند تا آب موجود در لوله ها تخلیه شوند سپس دستگاه روشن می شود، حدود ۲۰ دقیقه طول می کشد تا درجه حرارت دستگاه به حد نصاب برسد.
3. چک کردن پاکیزگی بخشهای مختلف اتوکلاو مانند، محفظه داخلی، اتصالات، درب و غیره و در صورت لزوم پاک کردن آنها.
4. ازرسی نمودارهای ضبط شده برای آثار غیر معمول و گزارش هر گونه اختلال.
5. تمیز کردن صفحه کف اتوکلاو و سوراخ آب گذر اتاقک .
6. شستن لوازم فرعی مانند طبقات و سینیها با آب و صابون
7. کنترل سطح آب المنت به طوری که همیشه روی المنت را پوشانده باشد.
8. چک کردن وضعیت مانومترو ترمومتر دستگاه.
9. انجام تست Bowie-Dick، اتو کلاوها بعد از این که آماده کار شدند در هریک از آنها اندیکاتور بووی دیک گذاشته تا بصورت بدون بار یک سیکل کاری را طی کنند در صورت تغییر رنگ تست طبق استاندارد، به ارغوانی تیره نشان می دهد دستگاه سالم بوده و آماده برای استریل کردن وسایل می باشد.

ب) هفتگی:

1. کنترل چراغ های نشانگر.
2. شستن قسمتهای داخل دستگاه، تمیز کردن آب گذر و درزها توسط مواد شوینده غیر کلرین، بررسی سوپاپ اطمینان.
3. کنترل شیر اتوماتیک بر روی درب برای اطمینان از تخلیه هوای زائد از ابتدا تا پایان کار.
4. بازدید واشرهای دور درب و تعمیر و یا تعویض آن در صورت پارگی و خرابی (توجه داشته باشید واشر دور درب باید همیشه چرب باشد).

ج) ماهانه:

1. در مورد اتوکلاوهای رومیزی آب دستگاه را تعویض نمایید چراغ های نمایشگر چک و در صورت خرابی توسط نمایندگی تعویض شوند.
2. داخل دستگاه و کلیه لوازم داخلی را با محلول صابونی و غیر اسیدی شست و شو دهید( هرگز از برس فلزی یا سیم ظرف شویی برای تمیز کردن قسمت های استیل دستگاه استفاده نشود.
3. کنترل شیر اطمینان دستگاه از نظر صحت عملکرد
4. بازدید صافی های موجود در دستگاه از نظر تمیزی.
5. بازدید تله های بخار و کنترل صحت عملکرد آنها.

د) هرسه ماه:

1. کنترل شیرهای برقی ورودی آب.
2. کنترل شیرهای پنوماتیک.
3. تست نشتی بخار
4. کنترل نظافت داخل و خارج دستگاه و قسمت بیرونی آب گذر.

ذ) هرشش ماه:

1. کنترل اتصالات پنوماتیک.
2. کنترل پمپ وکیوم و گریس کاری آن.
3. کنترل وضعیت واشر دور درب.
4. کنترل وضعیت فیلتر هوا
5. کنترل نمایشگر دما توسط دماسنج کالیبره شده
6. شست و شوی مولد بخار دستگاه توسط اسید ضد رسوب .
7. دستگاه توسط نماینده سرویس، تعمیر و بازرسی شود.

کنترل کیفی اتوکلاو

برای کنترل کیفی دستگاه اتوکلاو که شامل بررسی دما ، بخار و زمان می باشد، می توان از تست های شیمیایی ( اندیکاتورها)، تست بیولوژیکی و فیزیکی که به صورت تجاری موجود می باشند استفاده نمود.

الف) تست شیمیایی

برای کنترل اتوکلاو از سه نوع نوار تست به شرح ذیل می توان استفاده نمود:

1. چسب اتوکلاو: این چسب ها وقتی به دمای معینی برسند تغییر رنگ می دهند. معمولا این نوارها دارای خطوط رنگی در زمینه سفید هستند و بر روی موادی که میخواهند اتوکلاو شوند نصب می شوند اگر اتوکلاو درست کار کرده باشد، نوارهای رنگی یا از بین می روند و یا به رنگ دیگری تغییر رنگ می دهند .
2. نوارهای کاغذی TST : توسط این نوارها سه عامل زمان، بخار و دما و اطمینان از نحوه صحیح چرخه استریلیزاسیون کنترل می شود. چنانچه فرآیند صحیح باشد شاهد تغییر رنگ نوار از زرد به بنفش یا آبی خواهید بود. از این نوارها در هر نوبت کاری استفاده میشود.
3. برچسب Sterility-Record: این برچسب علاوه بر سنجش استریلیزاسیون، امکان ثبت تاریخ استریلیزاسیون، نام فرد استریل کننده و نام محیط کشت بر روی آن وجود دارد. از این برچسب در هر ران کاری استفاده میشود.

ب) تست بیولوژیک

اندیکاتورهای بیولوژی شامل اسپر باکتری هایی هستند که به حرارت مقاوم می باشند، اگر اتوکلاو به دمای مورد نظر نرسد در این صورت اگر کلنی های اسپوردار باکتری را در دمای c ۵۷° به مدت ۴۸ ساعت انکوبه کنیم به علت متابولیسم موجب تغییر PH محیط شده و باعث تغییر رنگ آن از ارغوانی به زرد خواهند شد . استفاده از ویال حاوی اسپور باسیلوس استئاروترموفیلوس 7953ATCC به طور هفتگی یا دو هفته یک بار توصیه میشود.

ج) تست فیزیکی

این مواد از آلیاژهایی تشکیل شده اند که در دمای مورد نظر ذوب میشوند. دما در اتوکلاوهایی که با رایانه کنترل میشوند، توسط برنامه نرم افزاری تا پایان زمان چرخه استریلیزاسیون مانیتور و کنترل می شود.

نکات ایمنی کار با اتوکلاو

رعایت نکات زیر کمک شایانی به پیشگیری از بروز حوادث ناگوار برای پرسنل و یا خود دستگاه میشود.

1. شیر اتوماتیک بر روی درب دستگاه که برای اطمینان از تخلیه هوای زائد میباشد را از ابتدا تا پایان کار کنترل نمایید.
2. استفاده از آب مقطر باعث کاهش رسوبات داخل دستگاه و جلوگیری از برق گرفتگی میشود.
3. اگر میخواهید مقدار محیط های کشت کم نشود، صبر کنید تا دستگاه کاملا سرد شده و سپس درب را باز نمائید و یا شیر تخلیه بخار را خیلی کم باز کنید.
4. استفاده از دستکش مقاوم به حرارت ، عینک محافظ چشم ، کفش و روپوش مناسب برای حفاظت و ایمنی فردی لازم است .
5. بعد از آن که فشار اتاقک اتوکلاو به صفر و دمای آن به حدود ۶۰درجه رسید درب آن را باز نمایید.
6. منتظر بمانید تا ظروف کمی خنک شوند، سپس آنها را حمل نمایید.
7. هرگز در هنگام روشن بودن دستگاه اقدام به بارگذاری یا خارج نمودن وسایل و یا مواد ننمایید.
8. هرگز در هنگام روشن بودن دستگاه و اتصال آن به پریز اقدام به تمیز نمودن آن نکنید.
9. هرگز پیچ های محکم کننده درب را در هنگام کار دستگاه شل و سفت ننمایید. و رعایت نکردن نکات ایمنی هنگام کار با دستگاه می تواند باعث بروز حوادث ناگوار در محیط کار شود.