هود لامینار ، انواع ، کلاس ، کاربرد و قیمت آن چیست؟
چکیده
هود لامینار یا هود میکروبی یک دستگاه آزمایشگاهی است که از نمونه های داخل محفظه در برابر آلودگی های محیطی مانند گرد و غبار، ذرات و میکروب ها محافظت می کند این دستگاه برای کارهایی که نیاز به محیط استریل و خالص دارند، مانند کشت سلولی، تومور، میکروب شناسی و صنعت نانو مناسب است.
هود لامینار دارای انواع و کلاس های مختلفی است که بر اساس جهت جریان هوا، تعداد فیلتر ها و سطح حفاظت تقسیم بندی می شوند.
به طور کلی، سه نوع هود لامینار عمودی، افقی و کلاس ۳ (Glove Box) وجود دارند
هود لامینار عمودی برای استفاده از وسایل بزرگ و با حجم زیاد مناسب است و هوا را به صورت عمودی به سمت پایین دمیده و از درون فضای کار خارج می کند. هود لامینار افقی برای استفاده از نمونه های حساس به آلودگی مناسب است و هوا را به صورت افقی به سمت کاربر دمیده و از جلو خارج می کند. هود لامینار کلاس ۳ برای استفاده از نمونه های خطرناک و بسیار سمی مناسب است و یک محفظه کاملا بسته دارد که تنها با دستکش قابل دسترس است.
مقدمه
در این مقاله قصد داریم با یکی از پرکاربردترین تجهیزات آزمایشگاهی آشنا شویم که به نام هود لامینار شناخته می شود. هود لامینار یک دستگاه است که با ایجاد یک جریان هوای خطی و آرام در فضای کار، از آلودگی نمونه ها و محافظت از کاربران و محیط آزمایشگاه در برابر مواد خطرناک و سمی اطمینان حاصل می کند. در ادامه به بررسی اصول عملکرد، انواع، کلاس ها، کاربردها، قابلیت ها، مزایا و معایب، روش نصب و تعمیرات و قیمت هود لامینار خواهیم پرداخت.
اصول عملکرد هود لامینار
هود لامینار بر اساس یک اصل فیزیکی ساده کار می کند: جریان هوای تک جهته. در این دستگاه، هوای تمیز شده توسط یک فیلتر HEPA (High Efficiency Particulate Air) یا ULPA (Ultra Low Penetration Air) با سرعت ثابت و یکنواخت به داخل فضای کار دمیده می شود. این جریان هوای خطی باعث می شود که ذرات و آلودگی های محیطی به سمت خروجی دستگاه حرکت کنند و نتوانند به نمونه های داخل فضای کار نفوذ کنند. بنابراین، فضای کار در حالت استریل و خالص نگه داشته می شود. بسته به جهت جریان هوای دستگاه، هود لامینار به دو نوع عمودی و افقی تقسیم می شود که در بخش بعد به تفصیل درباره آن ها صحبت خواهیم کرد.
انواع هود لامینار
انواع هود لامینارهود لامینار عمودی
در هود لامینار عمودی، جریان هوای خروجی از بالای فضای کار به سمت پایین دمیده می شود و از طرفین و جلوی دستگاه خارج می شود. این نوع هود برای استفاده از وسایل و مواد بزرگ و با حجم زیاد مناسب است. همچنین، در این نوع هود، هوا به صورت مستقیم به سمت کاربر دمیده نمی شود و بنابراین خطر آلودگی کاربر کمتر است. معایب این نوع هود عبارتند از: نیاز به فضای بالقوه بیشتر، تولید حرارت بیشتر، مصرف برق بیشتر و نگهداری سخت تر فیلتر.
هود لامینار افقی
در هود لامینار افقی، جریان هوای خروجی از پشت فضای کار به سمت جلو دمیده می شود و از جلوی دستگاه خارج می شود. این نوع هود برای استفاده از نمونه های حساس به آلودگی مناسب است. همچنین، در این نوع هود، فضای کار باز است و بنابراین دسترسی به نمونه ها آسان تر است. معایب این نوع هود عبارتند از: خطر آلودگی کاربر بالاتر، تداخل با جریان هوای محیط، تحت تاثیر قرار گیری توسط حرکات کاربر و نفوذ ذرات به فضای کار.
هود لامینار کلاس ۳ (Glove Box)
در هود لامینار کلاس 3، فضای کار کاملا بسته است و تنها با استفاده از دستکش قابل دسترس است. در این دستگاه، جریان هوای خروجی به صورت چرخشی در فضای کار حرکت می کند و پس از عبور از فیلتر HEPA یا ULPA به داخل فضای کار باز می گردد. این نوع هود برای استفاده از نمونه های خطرناک و بسیار سمی مناسب است.
کلاس های هود لامینار
هود لامینار بر اساس سطح حفاظتی که ارائه می دهند، به سه کلاس تقسیم می شوند: کلاس ۱، کلاس ۲ و کلاس ۳. هر کلاس از هود لامینار دارای ویژگی ها، قابلیت ها و کاربردهای خاص خود است. در ادامه به توضیح هر کلاس خواهیم پرداخت.
هود لامینار کلاس 1
هود لامینار کلاس 1 تنها می تواند از کاربر و محیط اطراف آن در برابر نمونه مورد آزمایش حفاظت ایجاد کند. در این نوع هود، تنها از یک فیلتر HEPA برای تهویه هوا استفاده می شود. جریان هوای خروجی از داخل فضای کار به سمت خارج دستگاه دمیده می شود. این نوع هود برای کار با نمونه های غیر بیولوژیک و غیر سمی مناسب است. مثال: کشت بافت گیاهی، فعالیت های صنعتی، لیزری و الکترونیک.
هود لامینار کلاس 2
هود لامینار کلاس 2 می تواند از کاربر، محیط و نمونه در برابر آلودگی حفاظت کند. در این نوع هود، از دو فیلتر HEPA برای تهویه هوا استفاده می شود. جریان هوای خروجی به صورت ترکیبی از داخل و خارج فضای کار به سمت خارج دستگاه دمیده می شود. این نوع هود برای کار با نمونه های بیولوژیک و سمی مناسب است. مثال: آزمایش های میکروب شناسی، ویروس شناسی، ژنتیک و بیوتکنولوژی.
هود لامینار کلاس 2 به چهار زیر گروه تقسیم می شود: A1 , A2 , B1 , B2
هر زیر گروه دارای ویژگی ها، قابلیت ها و محدودیت های خاص خود است. در جدول زیر خلاصه ای از مشخصات هر زیر گروه آورده شده است.
هود لامینار کلاس 3
هود لامینار کلاس 3هود لامینار کلاس 3 بالاترین سطح حفاظت را برای کاربر و نمونه فراهم می کند. در این نوع هود، فضای کار کاملا بسته و ایزوله است و تنها با استفاده از دستکش قابل دسترس است. در این دستگاه، جریان هوای خروجی به صورت چرخشی در فضای کار حرکت می کند و پس از عبور از دو فیلتر HEPA یا ULPA به داخل فضای کار باز می گردد. این نوع هود برای کار با نمونه های خطرناک و بسیار سمی مناسب است. مثال: آزمایش های باکتریولوژی، ویروسولوژی، رادیولوژی و تولید آنتی بادی.
هود لامینار کلاس ۳ قابل سفارش ساخت با توجه به نظامات خاص است. این نوع هود می تواند به لامپ UV-C، سیستم کنترل دما، سیستم تزریق گاز و سایر تجهیزات تجهیز شود.
کاربردها، قابلیت ها، مزایا و معایب هود لامینار
هود لامینار دارای کاربردها، قابلیت ها، مزایا و معایب متفاوتی است که بستگی به نوع و کلاس آن دارد. در این بخش، به برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد.
کاربردها
هود لامینار برای کارهایی که نیاز به محیط استریل و خالص دارند، مناسب است. این کارها شامل آزمایش های بیولوژیک، سم شناسی، صنعت نانو، الکترونیک، فارماسوتیک، پزشکی و دامپزشکی هستند. هود لامینار با توجه به نوع و کلاس آن برای کار با نمونه های با خطر پایین تا بسیار بالا قابل استفاده است.
قابلیت ها
هود لامینار قابلیت های مختلفی را برای کاربر فراهم می کند. این قابلیت ها شامل: حفاظت از آلودگی نمونه ها، حفاظت از سلامت کاربر و محیط آزمایشگاه، تسهیل دسترسی به نمونه ها، کنترل جریان هوا، تنظیم دما و رطوبت، تجهیز به سیستم UV-C و گاز، قابل سفارش ساخت با توجه به نیاز کاربر و قیمت مناسب است.
مزایا
هود لامینار مزایای زیادی را برای کاربر دارد. این مزایا شامل: افزایش دقت و صحت آزمایش ها، جلوگیری از خطرات سلامتی و زیست محیطی، افزایش بهره وری و کارآیی کاربر، کاهش هزینه های عملکرد و نگهداری، سادگی در نصب و تعمیرات و زیبائی ظاهری است.
معایب
هود لامینار نیز مانند سایر دستگاه ها دارای معایب خود است. این معایب شامل: نیاز به فضای مناسب برای نصب و کارکرد ، تولید حرارت و صدا در بعضی از انواع آن ، مصرف برق بالاتر در بعضی از انواع آن ، نیاز به تعویض فیلترها به صورت دوره ای
روش نصب و تعمیرات هود لامینار
هود لامینار باید با رعایت چند نکته مهم نصب و تعمیر شود. در این بخش، به برخی از این نکات اشاره خواهیم کرد.
- نصب: هود لامینار باید در محلی مناسب و دور از منابع آلودگی، حرارت، رطوبت، نور و صدا قرار گیرد. همچنین باید فاصله کافی با دیوارها، سقف، کف و سایر دستگاه ها رعایت شود. هود لامینار باید به صورت مستقیم به منبع برق متناسب با ولتاژ و فرکانس آن متصل شود.
هود لامینار باید قبل از استفاده به مدت حداقل ۱۵ دقیقه روشن شده و جریان هوای آن تنظیم شود. هود لامینار باید قبل از استفاده با الکل 70 درصد یا سایر ضد عفونی کننده ها تمیز شده و در صورت نیاز با لامپ UV-C ضد عفونی شود.
- تعمیر: هود لامینار باید به صورت دوره ای توسط کارشناسان مجرب تعمیر و تعویض قطعات شود. فیلتر HEPA یا ULPA باید حداقل هر 12 ماه یک بار تعویض شود. سایر قطعات مانند فن، لامپ، دستکش، سنسور و … باید در صورت خرابی یا کاهش عملکرد تعویض شوند. هود لامینار باید پس از هر تعمیر با استفاده از دستگاه های سنجش جریان هوا، فشار و ذرات کالیبراسیون شود.
قیمت هود لامینار
قیمت هود لامینار بستگی به چند عامل دارد. این عوامل شامل: نوع و کلاس هود، اندازه و ظرفیت فضای کار، تعداد و نوع فیلتر، تجهیزات اضافی، برند و کیفیت ساخت، نرخ ارز و تخفیفات فروشنده هستند.
نتیجه گیری
هود لامینار یکی از پرکاربردترین هودهای آزمایشگاهی است که با ایجاد یک جریان هوای خطی و آرام در فضای کار، از آلودگی نمونه ها و محافظت از کاربران و محیط آزمایشگاه در برابر مواد خطرناک و سمی اطمینان حاصل می کند.
هود لامینار بر اساس جهت جریان هوا به دو نوع عمودی و افقی و بر اساس سطح حفاظت به سه کلاس 1، 2 و 3 تقسیم می شود. هود لامینار دارای کاربردها، قابلیت ها، مزایا و معایب متفاوتی است که بستگی به نوع و کلاس آن دارد.
هود لامینار باید با رعایت چند نکته مهم نصب و تعمیر شود. قیمت هود لامینار بستگی به چند عامل دارد. در این مقاله به بررسی اصول عملکرد، انواع، کلاس ها، کاربردها، قابلیت ها، مزایا و معایب، روش نصب و تعمیرات، قابل سفارش ساخت و قیمت هود لامینار پرداخته شد. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید و آموزنده باشد.